Het nut van nutteloos

Het moeten moet uit de weg, dat is wat zij lange tijd wist.

Sylvia probeerde dat ‘moeten’ uit de weg te ruimen en het frustreerde haar want het ‘moeten’ verdween niet en zij merkte op dat zij nog harder ging werken dan dat zij al deed.

De gedachte ‘als dat nu gedaan is’ zal ik rust vinden, bleek haar op het verkeerde been te zetten. Deze gedachte dreef haar voort, zonder de beloofde rust te vinden die zij voor ogen had.

Na een val van haar fiets was zij totaal ontregeld, zij vergat dingen, kon zich niet meer concentreren, was snel vermoeid. Het ging niet meer zoals zij wilde. Dit verhoogde de spanning nog meer omdat zij het gevoel kreeg dat alles tegen zat.

Zij kwam in coaching waarbij wij op pad gingen om te verkennen welke gedachtes zij zo serieus nam, wat was zij gaan geloven en kon het ook anders zijn dan wat zij dacht.  

Nu liep zij stralend naast mij, ontspannen en een stevige stap. Ik keek haar aan en vroeg wat haar naar deze ervaring gebracht had. Dat was de coaching en de oefeningen vanuit de mindfulnesstraining die zij had doorlopen gedurende de wandelingen. Zij had het coaching plus programma gevolgd, op advies van haar manager.

Gretig pakte zij alles aan wat haar werd aangereikt, deed de oefeningen en merkte een verschuiving op, een verschuiving in haar waarneming, een verschuiving in haar manier van denken. Zij had zich nu aangewend eerst innerlijk te toetsen of er een actie en zo ja welke actie dan nodig zou zijn.

Het gaf haar zoveel inspiratie dat zij in overleg met haar manager tot een beeindiging kwam van de huidige functie en dat zij zichzelf de ruimte kon geven om echt keuzes te maken van binnenuit, passend bij wie zij werkelijk is in plaast van passend bij wie zij dacht te zijn.

De gedachte dat zij nuttig bezig moest zijn had haar tot vele resultaten gebracht en had haar uitgeput en uiteindelijk uit balans gebracht. Een nieuw evenwicht had zij gevonden gebaseerd op andere gedachten en gebaseerd op de ervaring die zij heeft opgedaan tijdens het doen van de oefeningen. Zij heeft ervaren wat het effect is van anders kijken, het effect gevoeld in haar emoties en in haar lichaam. En zij heeft geleerd om innerlijk te blijven toetsen wat voor haar klopt in het moment en bij waar zij op uit is.

Helpend was voor haar het 5 G schema waardoor zij helderheid kreeg over het effect van haar gedachten en leerde zij zien dat haar gedachten niet de waarheid verkondigden maar dat het ging om een voortdurende interpretatie van de werkelijkheid. Daar ontstond een opening waar zij gretig gebruik van wilde maken, want wat kon zij dan ook denken, wat zou er ook waar kunnen zijn?

Gebeurtenis, wat is er gebeurd?

Gedachte, wat dacht je?

Gevoel, wat voelde je?

Gedrag , wat deed je?

Gevolg, wat was het effect?

Ook het verhaal van de Eik had voor haar waarde omdat het haar liet zien wat het nut kon zijn van nutteloosheid.

Een timmerman en zijn leerling liepen samen door een groot bos. En toen ze een lange, enorme, knoestige, oude, mooie eik tegenkwamen, vroeg de timmerman aan zijn leerling: “Weet je waarom deze boom zo lang, zo groot, zo knoestig, zo oud en mooi is?” De leerling keek naar zijn meester en zei: “Nee … waarom?”  “Nou,” zei de timmerman, “deze boom was nutteloos”.

Als het nuttig was geweest, zou het lang geleden zijn uitgesneden en in iets anders zijn verwerkt, bijvoorbeeld in een boot. Maar een boot die ervan was gemaakt, zou zinken, een kist zou snel rotten, een stuk gereedschap zou splijten, een deur zou sap sijpelen en een balk zou termieten hebben.

Het is waardeloos hout en heeft geen nut. Daarom heeft het zo’n hoge leeftijd bereikt.  En het is precies omdat het nutteloos is dat hij zo groot, majestueus en zo mooi is geworden en dat je op een warme dag in de schaduw kunt zitten om te ontspannen.

“Niemand schijnt te weten hoe nuttig het is om zo nutteloos te zijn als deze prachtige boom.”  Hij ging verder: “Weet je wat het is met nutteloos zijn? Het is vrij zijn van het streven om iets te worden, om iemand speciaal te zijn of om jezelf te bewijzen.

Nutteloos zijn is simpelweg ontspannen zoals je bent, om op je gemak te rusten. Dan blijf je op een gemakkelijke manier in je ware aard. 

Je hoeft niets te doen, niets te zijn en niets te bereiken. Als we echt elke behoefte om op een bepaalde manier te zijn loslaten, alles met rust laten, dan zijn we echt vrij, net als de boom.”

Mooi hè dat deze gelijkenis zo weergeeft wat Sylvia tijdens de coaching ervaren heeft. Dat het haar gelukt is uit de race van moeten te stappen en te blijven. Dat zij zich niet laat misleiden door haar gedachte dat er iets te doen valt, dat zij nuttig moet bezig zijn. Gedreven door een gevoel dat zij alleen van waarde is als zij wat doet, dat zij nuttig moet zijn voor haar gezin, voor haar werkgever, voor haar team, voor haar vrienden. Het gevoel dat haar waarde vooral door haar handelen wordt bepaald wordt gevoed door angst. Bang zijn dat wie zij is niet genoeg is.

Het is waardevol om je af en toe af te vragen waarom je doet wat je doet en wat je zo tot actie aanzet. Wat maakt dat je zo nuttig wilt zijn voor een ander? Wat hoop je te winnen met al die efficiency en productiviteit? En voor wiens goedkeuring of lof? Wat maakt dat je zo druk bent of zo druk doet? Ligt er onder al deze ‘drukte’ de gedachte dat je dan goed bezig ben, dat je het leven dan verdient?

De waarheid is dat iedereen al waardevol en waardig is en daarmee een verschil maakt voor de wereld om je heen, daar hoef je niets voor te doen dat is wie en wat je bent. En als je dat kan ervaren en dat als uitgangspunt kan nemen voor keuzes die je maakt voor handelingen die je verricht dan verschijnt er een hemel op aarde.

Dan is er ontspanning en vreugde en gemak simpelweg om dat je bestaat, dat je leeft.